De Facebookgroep ‘Mijn hond heeft leishmania’ is al vele jaren actief. De vragen die regelmatig in die groep worden gesteld, komen hieronder aan de orde voor zover de informatie al niet elders op deze website is gegeven.
WAT KAN IK DOEN AAN PREVENTIE?
Wil je jouw hond meenemen op vakantie naar een endemisch gebied, dan is het verstandig om de hond een Scalibor- of Seresto-halsband om te doen of maandelijks een pipet te geven, bijvoorbeeld Advantix of Vectra 3D (check altijd of de zandvlieg apart wordt benoemd). Start hiermee enkele weken voor vertrek. Deze middelen zorgen ervoor dat de hond minder aantrekkelijk is voor de zandvlieg, vlooien en teken. Ze bieden echter geen honderd procent bescherming.
Vanaf circa maart tot november (afhankelijk van de regio) is de zandvlieg actief, vanaf zonsondergang tot zonsopkomst, maar vooral tijdens de avond. De hond binnenhouden tijdens die periode draagt dus ook bij aan preventie.
Niet in alle regio’s in endemische landen is de zandvlieg even actief. Je kunt hiermee rekening houden bij het kiezen van je vakantiebestemming.
Bij een langer of frequent verblijf in endemisch gebied kun je je hond laten vaccineren tegen leishmania met het vaccin van Letifend. Dit moet wel altijd gebruikt worden in combinatie met afwerende middelen, zoals de Seresto-/Scaliborhalsband of Advantix. Het vaccin voorkomt niet dat een hond wordt gestoken door een besmette zandvlieg, maar maakt wel de kans veel kleiner dat de hond vervolgens actieve leishmania ontwikkelt.
Een kuur Domperidon of Artemisia Annua (zie de pagina over voeding) kan ook preventief worden ingezet naast band of pipet.
IS LEISHMANIA BESMETTELIJK?
Voor de overdracht van de parasiet op honden is een zandvlieg nodig. Verreweg de meeste besmettingen vinden op deze manier plaats. Het is overigens niet zo dat wanneer een zandvlieg bloed heeft gedronken bij een besmette hond, de parasiet meteen op een andere hond in de directe omgeving wordt overgebracht. De parasiet maakt in de zandvlieg eerst nog een ontwikkeling door.
Directe besmetting van hond op hond kan plaatsvinden via een bloedtransfusie, van moeder op pup en bij seksueel contact. In zeer incidentele gevallen op een andere manier, bijvoorbeeld bij een vechtpartij tussen honden waarbij er van beide kanten veel bloed vloeit.
Honden met leishmania en honden zonder leishmania kunnen in principe dus zonder risico samenwonen in een huis.
Besmetting van hond op mens of op andere dieren zonder tussenkomst van de zandvlieg is niet mogelijk.
IS 1 PILLETJE PER DAG VOLDOENDE?
Dit advies wordt helaas veel gegeven door rescuers en bemiddelende organisaties/stichtingen. Met dat pilletje wordt Allopurinol bedoeld. En nee, 1 pilletje per dag is niet voldoende. Ten eerste, omdat als je hond Allopurinol nodig heeft, je de dagdosering verdeeld over twee of drie keer per dag moet geven (de werkingstijd van Allopurinol is zes tot acht uur). Ten tweede, omdat bij actieve leishmania een kuur Milteforan of Glucantime nodig is. Ten derde, omdat regelmatig bloedonderzoeken moeten worden uitgevoerd om de leishmania te monitoren. Ten vierde, omdat Allopurinol niet levenslang moet worden gegeven.
IS BIJ EEN HOOG-POSITIEVE TITER DE LEISHMANIA ALTIJD ACTIEF?
Nee. De titer zegt iets over de hoeveelheid antilichamen in het bloed en geeft niet per definitie aan of er sprake is van actieve leishmania. Wel zien we bij een hoog-positieve titer vaker actieve leishmania. Maar ook bij een laag-positieve titer kan de leishmania actief zijn. Aanvullend bloedonderzoek en klinisch onderzoek zijn nodig om tot een diagnose en behandelplan te komen.
Daalt de titer na een kuur Milteforan of Glucantime weinig tot niet, dan is dit geen reden tot ongerustheid. De titer verandert namelijk langzaam en soms helemaal niet.
Echter, een sterk stijgende titer (factor 2,5) kan erop wijzen dat de leishmania (weer) actief wordt.
WANNEER WORDT DE TITER NEGATIEF?
Na een succesvolle behandeling daalt de leishmaniatiter langzaam. Deze kan positief blijven of borderline of negatief worden. Een hond kan levenslang een positieve titer houden zonder ooit actieve leishmania (terug) te krijgen. Een titer is een momentopname en kan schommelen. Een kleine stijging is dan ook niet verontrustend, maar een drievoudige stijging is meestal een indicatie dat de leishmania weer actief wordt of is.
Bij de monitoring van chronische ehrlichia, anaplasma en babesia wordt ook naar de titer gekeken. Het kan jaren duren eer de titer negatief wordt. Echter, een stijgende titer is een indicatie dat de behandeling niet goed is aangeslagen.
MAG JE BIJ NIERPROBLEMEN MILTEFORAN GEVEN?
Het is een hardnekkig misverstand dat bij actieve leishmania met nierproblemen geen Milteforan mag worden gegeven. Helaas gebeurt het (zowel in Nederland en België als in land van herkomst) nog geregeld dat eerst wordt geprobeerd de nierwaarden te verbeteren. Hierdoor gaat kostbare tijd verloren, terwijl er alleen aan symptoombestrijding wordt gedaan en de oorzaak niet wordt aangepakt. Als de nierproblemen worden veroorzaakt door actieve leishmania is het belangrijk om zo snel mogelijk met Milteforan (in combinatie met allopurinol) te beginnen. Nierproblemen die worden veroorzaakt door leishmania zijn volledig of geheel omkeerbaar, mits tijdig met de behandeling wordt gestart. Oftewel, hoe eerder de oorzaak wordt aangepakt, des te kleiner de kans op restschade.
Milteforan kan veilig worden gegeven bij (ernstige) nierproblemen. Afhankelijk van de ernst van de nierproblemen kan het nodig zijn om de behandeling volgens het nierprotocol in te zetten.
HOE KAN IK TERUGVAL VOORKOMEN?
Chronische stress en langdurig gebruik van corticosteroïden en Apoquel moeten worden vermeden, omdat zij het immuunsysteem onderdrukken, waardoor de Leishmania actief kan worden. Ook bepaalde supplementen kunnen een rol spelen.
Goed voer, voldoende lichaamsbeweging, ontspanning, spel en liefde zorgen voor een algehele goede gezondheid en verminderen de kans op een terugval.
KOMT LEISHMANIA WEL OF NIET VOOR OP DE CANARISCHE EILANDEN?
Volgens de wetenschappelijke literatuur komt de zandvlieg nog niet voor op de Canarische Eilanden. De kans dat een hond afkomstig van de Canarische Eilanden besmet is met leishmania is heel klein, maar niet nul procent. Je weet namelijk meestal niet waar de hond eerder al is geweest of waar de ouders vandaan komen. Als een ouder van het vasteland komt, kan deze daar besmet zijn geraakt en dat aan de pups hebben overgedragen.
WANNEER KAN EEN HOND GEOPEREERD WORDEN?
Operaties die niet van levensbelang zijn, kunnen beter worden uitgesteld zolang de leishmania (nog) actief is. Vraag om multimodale anesthesie als een operatie onvermijdelijk is, want die is minder belastend. De stress van de operatie wordt vooral bepaald door de manier van in slaap vallen en wakker worden. Door er op die momenten voor je hond te zijn, verminder je de hoeveelheid stress die hij ervaart.
Pijn geeft ook stress, dus adequate pijnstilling tijdens en na de operatie is belangrijk.
Zijn de laatste bloedonderzoeken langer dan drie maanden geleden gedaan, dan is het verstandig om die voor de operatie te herhalen. Dan wordt duidelijk of de leishmania (nog) onder controle is en hoe de algehele gezondheid van de hond is.
ZIJN SUPPLEMENTEN NOODZAKELIJK OF WENSELIJK?
Als een hond een goede, volledige voeding krijgt, dan zijn supplementen niet noodzakelijk. Eventueel kan in de periode na een kuur Milteforan of Glucantime een supplement als Vetinmune of Impromune worden gegeven.
CBD-olie en kurkuma worden afgeraden.
Zie ook de pagina over voeding.
WANNEER MAG EEN HOND MET LEISHMANIA BEHANDELD WORDEN TEGEN WORMEN OF VLOOIEN EN TEKEN?
Ontworming en behandeling tegen vlooien en teken wordt tijdens een kuur Milteforan of Glucantime afgeraden. Als er geen sprake is van een acute infectie van wormen of vlooien, dan beter wachten tot enkele weken na het afronden van de kuur.
Een hond hoeft alleen ontwormd te worden als er sprake is van wormen in het maag- en darmstelsel. Bij VPL Het Woud kan een testkit worden besteld en na enkele dagen is de uitslag bekend: wel of geen worminfectie en wel of geen ontworming nodig.
Tekenpreventie is wel belangrijk, omdat veel teken in Nederland tegenwoordig ook allerlei ziekten bij zich dragen en een besmetting kan leiden tot opflakkering van de leishmania.
WANNEER KAN IK MIJN HOND LATEN VACCINEREN?
Alleen een gezonde hond mag gevaccineerd worden (cocktail hondenziekten, Weil, rabiës). Een hond met actieve leishmania is geen gezonde hond. Pas als de leishmania stabiel onder controle is, kan de hond gevaccineerd worden.
Laat bij voorkeur niet alle vaccinaties tegelijk geven.
Titeren op hondenziekten kan duidelijk maken of een hond nog voldoende beschermd is tegen de verschillende hondenziekten. Op Weil en kennelziekte kan niet getiterd worden en titeren op rabiës is niet aan de orde, omdat een hond alleen met een geldige rabiësvaccinatie in zijn paspoort de grens over mag.
In de leishmaniagroep op Facebook zien we wel af en toe dat de leishmania na een vaccinatie actief wordt.
BRONNEN EN VERDER LEZEN
D I S C L A I M E R
De samenstellers van deze website hebben de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht en wijzen er nadrukkelijk op dat er algemene informatie wordt gegeven.
Het diagnosticeren, behandelen en monitoren van een individuele hond kan uitsluitend op basis van voorgeschiedenis, klinisch onderzoek, de juiste bloedonderzoeken
en eventueel andere diagnostische onderzoeken én in samenspraak tussen eigenaar en dierenarts. Elke aansprakelijkheidsstelling wordt op voorhand afgewezen.