Leishmania is een parasitaire aandoening (leishmania infantum) die door zandvliegjes wordt overgebracht. Zandvliegjes komen voor in het gebied rond de Middellandse Zee, zuidelijker en tegenwoordig ook steeds noordelijker en in Oost-Europa. Deze website beperkt zich tot leishmania bij honden.

Nadat een zandvlieg bloed heeft gezogen bij een met leishmania besmette hond, maakt de parasiet in de darm van de zandvlieg een ontwikkelproces door. Daarna migreren de parasieten naar de speekselklieren en worden ze bij een volgend bloedmaal overgedragen aan de volgende hond. In de hond migreren de parasieten naar de macrofagen (bepaald type witte bloedcellen), waar ze zich kunnen vermenigvuldigen en via de bloedbaan verspreid worden in het lichaam. Hierdoor kan de parasiet overal in het lichaam klachten geven.

De tijd tussen de prik van de zandvlieg en het ontstaan van klachten (incubatietijd) bedraagt minimaal vijf maanden, maar kan wel zeven jaar of nog langer zijn (levenslang). De parasiet is dan latent aanwezig in bijvoorbeeld het beenmerg, de lymfeklieren en organen (met name lever, milt en nieren). Al die tijd hoeft dit geen klachten te geven en niet zichtbaar te zijn in het bloed. Een negatieve test biedt dan ook geen garantie dat de hond de parasiet niet bij zich draagt. Een positieve test geeft aan dat de hond op enig moment is besmet en dat er antilichamen zijn aangemaakt. Pas bij een verminderde weerstand krijgt de parasiet de kans zich te vermenigvuldigen en ontstaan er symptomen.

Veel besmette honden ontwikkelen nooit symptomen en hebben dan ook geen behandeling nodig. Deze honden hebben een normale levensverwachting. Andere honden ontwikkelen wel symptomen (inwendig en uitwendig), dan spreken we van actieve leishmania. Bij tijdige diagnose en juiste behandeling is de prognose over het algemeen gunstig en herstellen honden volledig. Wordt de diagnose niet op tijd gesteld en/of wordt er geen adequate behandeling gegeven, dan is de prognose aanzienlijk minder gunstig. Dan is er bijvoorbeeld blijvende schade aan de nieren of kan de hond zelfs overlijden.

Omdat er vaak sprake is van een co-infectie met een andere mediterrane ziekte, komen de veelvoorkomende tekenziekten (ehrlichia, anaplasma en babesia) ook aan de orde. Symptomen en afwijkingen in bloedwaarden kunnen overlappen. Co-infecties moeten voorafgaand aan of tegelijk met de leishmania worden behandeld. Gebeurt dit niet, dan slaat de behandeling van de leishmania meestal niet goed aan.

Het behandelplan op deze website is gebaseerd op het behandelplan van Leishvet, dat is opgesteld door dierenartsen en academici uit endemisch gebied. De informatie is laagdrempelig en bondig gehouden. Uitklapparagrafen geven regelmatig aanvullende informatie en onder aan de pagina’s staan links naar achtergrondinformatie en wetenschappelijke artikelen.